Zanim wybierzesz się do sklepu wędkarskiego po wędki (pamiętaj, że potrzebujesz kilku, a powody opisane są poniżej), warto poznać podstawową terminologię, która ułatwi Ci wybór i zmniejszy ryzyko popełnienia błędu.
1. Wędki karpiowe
Mini-słownik dotyczący wędek
Akcja – występuje w trzech rodzajach: wolna, średnia i szybka. Określenie akcji konkretnej wędki jest proste – wystarczy nią potrząsnąć. Jeśli blank wygina się przy podstawie, to wolna akcja, jeśli od środka – średnia, a jeśli kołysze się tylko górna część, to szybka. W skrócie: im wolniejsza akcja, tym lepiej wędka amortyzuje szarpnięcia ryby, ale trudniej nią rzucić na daleką odległość. Szybka akcja pozwala osiągać większe odległości, ale blank gorzej tłumi szarpnięcia ryby, co może powodować spinę – wędki o szybkiej akcji wymagają umiejętności.
Test – Test wędki wyrażany jest w funtach (lb). Mówiąc prościej, jest to maksymalne zalecane obciążenie. Unikając skomplikowanych wzorów, dla niezawodności zalecamy zawieszać ciężarek o masie równej testowi wędki. Jeśli wędka ma szybką akcję, można dodać 0,5 funta. W przypadku wędek o wolnej akcji może to grozić złamaniem, ponieważ blank już jest mocno wygięty i podlega dodatkowym obciążeniom.
Przelotki – rozmieszczone na całej długości wędki; przez nie przechodzi żyłka podczas rzutu. Ostatnia, najmniejsza przelotka nazywana jest – przelotka szczytowa.
Dolnik – tylna część wędki.
Uchwyt na kołowrotek – mechanizm, za pomocą którego kołowrotek jest przymocowany do wędki.
2. Ile będę potrzebować wędek?
W karpiarstwie wędki pełnią trzy ważne funkcje, których nie można pominąć.
Wędki robocze – to te, na które będziesz łowić bezpośrednio.
Wędka markerowa – służy do badania struktury dna i określania głębokości. To bardzo ważne, aby wybrać odpowiednie miejsce połowu.
Wędka spombowa (zanętowa) – przeznaczona do nęcenia wybranego miejsca połowu.
Do badania dna i nęcenia potrzebujesz po jednej wędce. Z wędkami roboczymi sprawa jest bardziej skomplikowana. Na przykład w Anglii, ojczyźnie karpiarstwa, najpopularniejsze jest łowienie na trzy wędki, a sportowcy często łowią na cztery.
Minimum to dwie wędki robocze. Oznacza to, że będziesz potrzebować od dwóch do czterech wędek. Pamiętaj, że do każdej wędki będziesz potrzebować kołowrotka i sygnalizatorów (jeden elektroniczny i jeden mechaniczny), więc staraj się odpowiednio zaplanować budżet od samego początku. Dla początkujących, bez doświadczenia w połowie, najlepszym rozwiązaniem będzie zacząć od dwóch wędek roboczych plus spomb i marker, a później rozszerzyć zestaw do trzech–czterech wędek roboczych.
3. Ceny wędek
Wśród wędkarzy istnieje stereotyp, że karpiarstwo wiąże się z ogromnymi wydatkami i jest „wędkarstwem dla bogatych”. W rzeczywistości jest to błędne przekonanie. Podobnie jak w innych metodach połowu, istnieją modele z najwyższej półki, używane przez profesjonalistów i sportowców. Dla porównania, zestaw czterech wędek z segmentu premium może kosztować 6-10 tysięcy złotych , ale również w karpiarstwie istnieją różne segmenty cenowe: budżetowy, średni i premium.
A) Klasa budżetowa
Zakres cenowy: od 300 do 500 złotych za jedną wędkę.
Odradzamy wybór najtańszych modeli dostępnych w Internecie i sugerujemy, aby budżet na wędkę był rozsądnie zaplanowany. W przypadku wędek w cenie poniżej tej kwoty, oszczędności są widoczne na materiałach, jakości montażu i akcesoriach, co negatywnie wpływa na ich użytkowanie. Na przykład popularne budżetowe modele to Shimano TX-1, Sportex Advancer Carp, FOX EOS i Daiwa Black Widow. Warto podkreślić, że różnice między wiodącymi markami, takimi jak Shimano i FOX, nie są duże, ale warto wybierać spośród tych sprawdzonych producentów.
B) Klasa średnia
Zakres cenowy: od 500 do 800 złotych za jedną wędkę.
Klasa średnia oferuje idealny balans między wysoką jakością a umiarkowaną ceną. Często blanki są wykonane z tych samych materiałów, co modele premium, a niższa cena wynika z prostszych elementów wykończenia. Doskonałym przykładem są japońskie wędki Shimano serii TX-2 do TX-5, niemieckie Sportex, oraz angielskie FOX Horizon X3 i X4.
C) Klasa premium
Zakres cenowy: od 800 złotych i więcej.
Modele z tego segmentu są przeznaczone dla profesjonalistów oraz dla wędkarzy, którzy chcą mieć najwyższej klasy produkty. Te wędki to prawdziwe dzieła sztuki, oferujące doskonałe parametry pracy. Wśród wiodących modeli znajdziemy FOX Horizon X5, Shimano TX-9 i szybkie TX-7, popularne wśród sportowców.
- Wybór wędki
Wybór wędki sprowadza się głównie do określenia jej optymalnej długości i testu. Najpopularniejsze długości, między którymi musisz wybrać, to 10 ft (3 metry), 12 ft (3,6 metra) i 13 ft (3,9 metra). Wszystko, co krótsze, przeznaczone jest do połowu w zaroślach, na małych stawach lub przy brzegach. Zazwyczaj uznaje się, że dłuższe wędki są wygodniejsze dla osób o wysokim wzroście, ponieważ mają szerszy chwyt niż wędki 12-stopowe i zapewniają większy zasięg rzutu. Jednak nie jest to regułą. W prosty sposób można przyporządkować długości wędek do ich zastosowania w następujący sposób:
- Połów z łodzi, „z wywózki” — 10 ft
- Połów na małym stawie, gdzie daleki rzut nie jest potrzebny — 12 ft
- Połów w miejscu, gdzie nad wodą zwisają gałęzie — 10 ft
- We wszystkich pozostałych przypadkach zalecamy użycie wędki o długości 13 ft
Test wędzisk:
- 4,5–5,5 lb i więcej – test wędek spombowych przeznaczonych do wyrzucania rakiet zanętowych.
- 4 lb – bardzo sztywne wędki do agresywnego połowu na najdalszych odległościach i szybkiego holowania ryby. Nadmierna sztywność może zwiększyć ryzyko straty ryby.
- 3,5 lb – złoty środek. Daje dobry kontrol przy holowaniu, dobry zasięg rzutu, wykorzystywany w 90% połowów. Nadaje się do łowienia na dowolnej odległości i dowolnej ryby.
- 3 lb – delikatne wędki dla tych, którzy lubią dłużej holować rybę, lepiej przekazują jej opór na blank. Ogranicza zasięg rzutu i wymaga cierpliwości przy holowaniu, ale emocje są bardziej intensywne niż przy 3,5 lb.
- 2,75 lb – jeszcze delikatniejsze wędki, należy zapomnieć o dalekim rzucie, aby ich nie uszkodzić. Idealne do połowu blisko brzegu.
Wszystkim początkującym zdecydowanie polecamy rozpocząć od testu 3,5 lb! Są to najbardziej uniwersalne wędki, zdolne do wykonywania wszystkich zadań na każdym akwenie!
5. Podcięcie ryby
Finałowy etap każdej wyprawy wędkarskiej. Wszystkie zakupy i przygotowania są już za nami, miejsce znalezione, zanęta wrzucona, i oto nadchodzi wyczekiwany sygnał! Bardzo trudno zachować spokój, serce zaczyna bić szybciej, a wymarzony cel jest już tak blisko… W chwili holowania wielu wędkarzy nawet nie zdaje sobie sprawy, że popełnili kluczowy błąd, który doprowadzi do utraty ryby. Po kilku sekundach lub minutach nastąpi zerwanie, i to nie z powodu haka, żyłki itp., ale z powodu błędu podczas podcięcia ryby. Od chwili podcięcia do momentu, gdy ryba spada z haka, mija trochę czasu, więc w 99% przypadków wędkarze obwiniają sprzęt, a nie swoją technikę. Przecież brała, więc robię wszystko dobrze, prawda? Przeanalizujmy to!
Najbardziej poprawne podcięcie to wolne uniesienie wędki pionowo do góry, przy czym ważne jest, aby szpula była zablokowana lewą ręką, aby wyeliminować ryzyko jej obrotu. Następnie należy zrobić pauzę, aby napięcie przeszło przez całą żyłkę i przeniosło się na hak, który ostatecznie przetnie pysk ryby. Jeśli przesadzisz z siłą i zbyt mocno szarpniesz wędką, pamiętaj, że już zrobiłeś za duży, poszarpany otwór, i w 99% przypadków hak wisi w pysku, zamiast siedzieć stabilnie, jak przy delikatnym wkłuciu. Dlatego nigdy się nie spiesz z podcięciem, ale też nie zwlekaj. Tutaj, podobnie jak przy wędkach 3,5 lb, najważniejszy jest złoty środek! Wolno podnieś i trzymaj wędkę pionowo nad głową przez kilka sekund!
7. Holowanie ryby
Podczas holowania obowiązuje złota zasada: „Głowa ryby zawsze powinna być skierowana w twoją stronę.” Jeśli ryba ucieka w lewo, nie powinieneś stać w miejscu, lecz podążać za nią. Chodzi o to, by hak zawsze znajdował się w jednej linii z żyłką. W przeciwnym razie, gdy ryba ruszy na bok, a ty zostaniesz na miejscu, hak zacznie się poluzowywać w miejscu wbicia i może wypaść. W trudniejszych warunkach, jak np. na pomoście, trzeba mocniej kontrolować rybę i prowadzić ją prosto do brzegu, nie pozwalając jej przecinać sektora w poprzek. Może to bowiem doprowadzić zarówno do zerwania, jak i splątania żyłek innych wędek.
Jeśli na drodze do podbieraka są przeszkody w postaci drzew, trzcin, wysp, wysokich skarp itp, algorytm działania podczas holowania się zmienia. Gdy ryba zmierza do kryjówki, trzeba poruszać się w przeciwnym kierunku, próbując obrócić rybę i uniemożliwić jej schronienie się w zaroślach trzcin lub owinięcie żyłki wokół drzewa.
P.S. Ważne! Holujesz rybę, „wyciągając” żyłkę wędką. Podnosisz wędkę do góry, napinając żyłkę, a następnie, nie luzując jej napięcia i opuszczając końcówkę do pierwotnej pozycji, nawijasz żyłkę kołowrotkiem. Jeśli będziesz holować, jedynie nawijając żyłkę kołowrotkiem, to pierwszy większy karp uszkodzi mechanizm kołowrotka na dobre.
8. Pielęgnacja wędek
Najważniejsza zasada – nigdy nie przechowuj wędek mokrych. Po zakończeniu łowienia koniecznie wytrzyj je suchą szmatką i przechowuj w takim stanie. Istnieją również specjalne środki do smarowania żyłki, które poprawiają jej właściwości rzutowe. Produkty te oferują firmy Gardner i Kryston. Zasada działania jest taka sama, z tą różnicą, że środek od Gardnera jest bardziej oleisty, a Kryston bardziej płynny. Pod względem jakości są absolutnie równe. Wystarczy wziąć kawałek szmatki, zwilżyć go smarem i dokładnie przetrzeć wszystkie przelotki. Zalecamy również upewnienie się, że uchwyt kołowrotka jest czysty i suchy, co jest niezwykle ważne dla osiągania dalekich rzutów oraz zapobiega ześlizgiwaniu się rąk z kołowrotka podczas rzutów lub holowania. Na rybach warto raz dziennie przecierać przelotki, aby usunąć osad, brud i inne zanieczyszczenia, które gromadzą się na wewnętrznej stronie przelotek za pośrednictwem żyłki.
9. Uszkodzenia i ich naprawa
Najczęstsze przyczyny uszkodzeń:
- Uderzenie o pomost lub rod-pod podczas rzutu – wynika z niewłaściwej techniki rzutu
- Zaplątanie żyłki wokół przelotki przy rzucie – zawsze kontroluj wzrokowo żyłkę przed każdym rzutem.
- Nie kładź wędki na ziemi – można na nią przypadkowo nadepnąć.
- Ściśle przestrzegaj testu oznaczonego na blanku – zbyt ciężki ciężarek prowadzi do złamania.
- W przypadku nadchodzącej burzy – ustaw wędki na stojakach w pozycji poziomej i nie podchodź do nich, dopóki burza się nie skończy.
